Κωνσταντίνα Γεωργαντά: Στο Πέραμα, με τον τρόπο του Α.Π.

Ανδρέα Παγουλάτο! Είμαι μαζί σου στο Πέραμα [...]

στα όνειρά μου σέρνεσαι εισπνέοντας ναυάγια,

κλαίγοντας σε μια εθνική οδό που διασχίζει τα Βαλκάνια

μέχρι την πόρτα του σπιτιού μου

μέσα σε μια νύχτα μετα-ελληνική.

(Γιώργος Πρεβεδουράκης, Κλέφτικο, 2013)

Μια πόλη, έγραφε ο Κέβιν Λυντς το 1960, μπορεί να παραμένει σταθερή στη γενική της διάρθρωση αλλά αλλάζει συνεχώς στα πιο λεπτομερή της στοιχεία. Κατά συνέπεια, μόνο μερικός έλεγχος μπορεί να υπάρξει στην ανάπτυξη και μορφή της, και έτσι δεν υπάρχει τελικό προϊόν παρά μόνο μια συνεχής ακολουθία από διαφορετικά στάδια. H παραπάνω ανάγνωση της πόλης μπορεί να μεταφερθεί άρτια στην ανάγνωση ενός μεγάλου ποιήματος με αναφορές στην περιδιάβαση μιας κάποιας πόλης, σαν το Πέραμα (2006) του Ανδρέα Παγουλάτου, στο οποίο επιφανειακά δεν ακολουθείται κάποια μορφή και η δομή φανερώνεται μόνο μετά από προσεκτική περιήγηση. Αυτή η μέθοδος τοποθετεί τον αναγνώστη ως διαβάτη μέσα στο Πέραμα –σε αντιστοιχία πόλης αυτό θα ήταν στο επίπεδο του δρόμου– αλλά και ως πολεοδόμο και αστικό σχεδιαστή μαζί, αφού μετά την ανεύρεση της δομής του δίνεται η δυνατότητα να δει το γενικό σχέδιο του ποιήματος το οποίο όμως το έχει προηγουμένως φανταστεί και φτιάξει ο ίδιος. Η πόλη εξισώνεται έτσι με το ποίημα και ο αναγνώστης δεν είναι μόνο κάτοικος μιας κάποιας πόλης αλλά κρατά τη φαντασιακή ανάπτυξη της πόλης αυτής στα χέρια του. Ο Άλισντερ Γκρέυ γράφει στο μυθιστόρημά του Lanark (1981) –το οποίο περιγράφει άλλοτε ρεαλιστικά αλλά κυρίως δυστοπικά την πόλη του Γλασκώβη– ότι κανείς δεν μπορούσε να ζήσει σε αυτήν την πόλη επειδή κανείς δεν την είχε προηγουμένως φανταστεί, σε αντίθεση, για παράδειγμα, με το Παρίσι ή τη Φλωρεντία. Το πέρασμα του Περάματος μέσα από το Κλέφτικο (2013) του Γιώργου Πρεβεδουράκη –και η αναλογία που εκεί δημιουργείται με τον χώρο της Φευγάδας– συντελεί στο να δούμε το ποίημα όχι μόνο ως ένα πέρασμα (μία από τις έννοιες της λέξης «πέραμα» με τις οποίες ο Παγουλάτος παίζει) αλλά και ως ένα συγκεκριμένο τόπο 14,7 χλμ. από το κέντρο της Αθήνας.

η συνέχεια στην έντυπη λεύγα